از گذشته تا امروز مردم یا به کار کشاورزی مشغول بودند یا رفتن به باغ های میوه روحیه آن ها را عوض میکرد. پرورش درختان میوه و فروش آن ها از جمله مهمترین مشاغل افراد از گذشته تا به امروز است.
در میان میوه های مختلف، انگور پرمصرف ترین میوه گوشتی است که در میان کشاورزان مختلف دنیا مورد توجه قرار گرفته است.
اگر شما هم به پرورش درختان مثمر علاقه دارید، یا میخواهید درخت این میوه را در باغ تان بکارید، احتمالا از خودتان می پرسید که چگونه باغ انگور احداث کنیم؟ یا دوست دارید بدانید که روش های نگهداری از درختان انگور چگونه است؟
برای این که یک باغ انگور پر میوه داشته باشید، باید نکات مهم در مورد احداث باغ انگور و طراحی فضای سبز باغ و نحوی چیدمان درختان را بدانید. برای آشنایی با نحوه پرورش درختان انگور تا انتهای این مقاله با ما همراه باشید.
شرایط اقلیمی مناسب برای پرورش درختان انگور چگونه است؟
درختان انگور در میان دیگر انواع درختان مثمر، بیشترین میزان سطح زیر کشت را در ایران به خود اختصاص داده است.شاخه‌های این نوع از درختان چسبنده اند و به صورت بالارونده رشد می‌کنند.
مهمترین نکته برای داشتن یک تاکستان پرثمر، فراهم کردن اقلیم مناسب این نوع درخت است. مناطق دارای آب و هوای معتدل و تابستان‌های طولانی، بهترین اقلیمی را برای کاشت و احداث باغ انگور دارند.
این در حالی است که این میوه در مناطق با رطوبت بالا رشد مناسبی نخواهد داشت چرا که بارندگی در زمان گلدهی درختان انگور، فرایند گرده افشانی درختان را با اختلال مواجه می‌کند.
همچنین در مناطق با زمستان‌های طولانی و بسیار سرد باغ انگور شما از بین خواهد رفت.همچنین رطوبت زیاد خاک، احتمال بروز بیماری‌های قارچی را افزایش می‌دهد.
در ادامه این مقاله بیشتر در مورد شرایط نگهداری از درختان مثمر و این که چگونه باغ انگور احداث کنیم، صحبت خواهیم کرد.
نیاز سرمایی درخت انگور
درختان انگور نیاز به یک دوره 50 تا 400 ساعته در بازه دمایی بین 2 تا 8 درجه سانتیگراد دارند. این دوره سرمایی در فصل پاییز و زمستان اتفاق میفتد و پس از پایان آن، درختان از خواب زمستانه بیدار می‌شوند.
نیاز سرمایی کم درختان انگور باعث می‌شود تا این نوع از درختان برای کاشت در مناطق گرمسیری مناسب‌تر باشند. دمای مناسب هوا میتواند باعث افزایش باردهی و شیرین شدن میوه‌های انگور شود.اما نکات مهمی درباره سرمای زمستان که میتواند مضراتی به انگور وارد کند را به نقل از سایت extension.umn.edu آورده ایم:
In particularly harsh years, winter injury may sometimes kill much of the vine.Grapevines are often able to regrow new canes from low down on the trunk. You may need to limit pruning for the year to determine how much of your vine has died.
It might be easier to start again with a cane from the base of the vine and treat the vine like you just planted it. Because the vine will have a large root system, you might be surprised at how fast it will regrow.
در سال‌های به‌ویژه سخت، آسیب‌های زمستانی گاهی اوقات ممکن است بخش زیادی از درخت انگور را از بین ببرد.انگورها اغلب قادر به رشد مجدد عصای جدید از پایین در تنه هستند. ممکن است لازم باشد هرس را برای یک سال محدود کنید تا مشخص شود چه مقدار از تاک شما مرده است.
شاید راحت‌تر باشد که دوباره با یک عصا از پایه درخت انگور شروع کنید و با انگور طوری رفتار کنید که به تازگی آن را کاشته‌اید. از آنجایی که تاک دارای سیستم ریشه بزرگی است، ممکن است از سرعت رشد مجدد آن شگفت زده شوید.
خاک مناسب درختان انگور
مناسب‌ترین نوع خاک برای درختان انگور، خاک‌های لوم شنی هستند. البته این نوع از درختان میتوانند در خاک‌های لوم -سیلت و خاک رس -لوم نیز رشد کنند. علاوه بر این خاک باید زهکشی مناسبی داشته باشد. همچنین وجود مواد آلی مغذی باعث افزایش بهره وری شما از خاک خواهد شد.
اگر خاک باغ شما نامتوازن باشد، می‌توانید با افزودن آهک به خاک ph آن را افزایش دهید. علاوه بر این افزودن گوگرد به خاک ph آن را کاهش خواهد داد.انگور در خاک‌های عمیق با زهکشی مناسب رشد بهتری خواهد داشت. برای شناخت جنس خاک و وجود عناصر معدنی در آن کافی است یک نمونه از خاک را بردارید و آن را به آزمایشگاه مخصوص خاک ارسال کنید.
نور مورد نیاز درخت انگور
نور کافی باعث رشد بهتر درختان انگور و بهبود فرآیند فتوسنتز کمک می‌شود. به همین دلیل باید موقع کاشت درخت انگور، به شرایط آن برای دریافت نور مورد نیاز و آفتابگیر بودن محل کاشت توجه کافی داشته باشید. درختان انگور می‌بایست حداقل 8 ساعت در طول شبانه روز در معرض نور مستقیم خورشید قرار داشته باشند.
ارتفاع مناسب از سطح دریا
مناطق مرتفع به خاطر گردش هوای بهتری که در آن ناحیه دارند، برای احداث باغ گردو مناسب‌ترند. این در حالی است که ارتفاع مناسب برای احداث باغ انگور بین 200 تا 2000 متر از سطح دریا می‌باشد.
شیب مناسب برای احداث باغ انگور
زمین‌هایی که شیب کم و متوسطی دارند به خاطر تخلیه هوای سرد، برای احداث باغ انگور مناسب‌تر هستند.مناطقی هم که شیب تندی دارند، به دلیل تخلیه سریعتر هوای سرد و همچنین حرکت سخت‌تر تجهیزات کشاورزی و سرعت بالاتر فرسایش خاک، مناسب احداث باغ انگور نیستند.
علاوه بر موارد فوق، نوع پوشش گیاهی که تخلیه هوا را کند می‌کند، باید پیش از راه اندازی باغ از بین برود. ایجاد بانکت و تراس پیش از احداث باغ انگور، بهره‌وری آن را بهبود می‌بخشد و به استفاده از آب باران در اراضی شیب دار کمک می‌کند. در ادامه با هر یک از این روش‌ها آشنا خواهیم شد:
بانکت: در این روش نیاز به ایجاد چاله‌های هلالی با شعاع 2 متر و همچنین در امتداد خطوط عمود بر جهت شیب زمین دارید.
تراس : در این روش باید بر روی خطوط هم تراز، تراس‌هایی را به صورت پله‌ای ایجاد نمایید تا علاوه بر بهبود کیفیت رشد درختان، بهره‌وری باغتان را افزایش دهد.
انتخاب نوع انگور برای احداث باغ
یکی دیگر از نکات مهم و قابل توجه در احداث باغ انگور، انتخاب نوع انگور است. شما باید با توجه آگاهی تان از شرایط آب و هوایی منطقه مورد نظرتان، بهترین نوع درخت انگور را انتخاب کنید. بررسی احتمال سرمازدگی در بهار، شدت و میزان بارندگی و همچنین حداقل و حداکثر دمای منطقه از جمله مواردی است که باید در نظر داشته باشید.
سپس شما با در نظر گرفتن شرایط اقلیمی همچون میزان ارتفاع از سطح دریا و همچنین نوع و وضعیت خاک، بهترین و سازگارترین رقم انگور را برای باغ خود انتخاب کنید.
روش‌های احداث باغ انگور
برای راه اندازی یک باغ انگور می‌توانید به صورت جدول و متن به 3 روش کلی کارتان را انجام دهید.
| روش احداث | ویژگی‌ها | مزایا | معایب | مناسب برای |
|---|---|---|---|---|
| داربستی | بوته‌ها روی مفتول‌های سیم رشد می‌کنند. | تلفات کمتر محصول، کنترل آسان‌تر علفهای هرز و آفات، برداشت مکانیزه، باردهی سریعتر و بیشتر | هزینه اولیه بالا برای نصب داربست، نیاز به مهارت فنی برای تربیت بوته‌ها | زمین‌های مسطح، باغ‌های تجاری، مناطقی با آب و هوای مناسب |
| سنتی یا خزنده | بوته‌ها روی زمین رشد می‌کنند. | هزینه اولیه پایین، مناسب برای زمین‌های شیب‌دار و دیم‌زارها | کیفیت پایین‌تر محصول، احتمال بروز بیماری‌های قارچی، آفتاب‌سوختگی تنه، دشواری در برداشت و مراقبت | زمین‌های شیب‌دار، دیم‌زارها، مناطقی با بارندگی زیاد |
| پاچراغی یا گوبله | تربیت بوته‌ها به شکل پاچراغی با هرس منظم. | مناسب برای مناطق بادخیز، نیاز به فضای کمتر نسبت به روش داربستی | عملکرد پایین‌تر نسبت به روش داربستی، نیاز به هرس دقیق و منظم | مناطق بادخیز، باغ‌های کوچک، مناطقی با منابع آبی محدود |
داربستی
احداث باغ ایستاده یا داربستی یکی از روش‌های پرطرفدار در احداث باغ انگور است.این روش به علت تلفات کمتر محصولات انگور، در سالیان متمادی بیشتر مورد توجه باغداران قرار گرفته است.
در این روش کنترل و حذف علفهای هرز، شخم زدن و انجام سمپاشی، برداشت محصول و همچنین هرس سالیانه به صورت مکانیزه انجام می‌شود. در روش داربستی بوته های انگور طوری تربیت می‌شوند که بازوهای درخت بر روی مفتول‌های سیم قرار گرفته و بر روی آن رشد می‌کنند. در واقع در این روش ما نیاز به یک فضاسازی مناسب جهت کاشت درختان انگور داریم .
زیرا در این روش، باردهی درختان سریعتر انجام می‌شود و میزان میوه‌های درخت نیز افزایش می‌یابد. در روش داربستی شما می‌توانید درختان را به شکل‌های مختلفی هدایت کنید. داربست افقی از مشهورترین روش هدایت درختان است.
در این روش با توجه به فواصل کاشت درختان و همچنین انتخاب نقاط روی ردیف و حفر گودال، نصب پایه‌های چوبی یا سیمانی با طول 2 تا 2.5 متر انجام می‌شود. این پایه‌ها نیز باید در فاصله‌های 8 متری از هم قرار بگیرند.
همچنین می‌توانید بر روی آن‌ها نیز 3 رشته سیمی گالوانیزه شماره 2.5 در ارتفاع 50 و 100 و 140 سانتیمتر به صورت افقی نصب کنید. بوته‌های انگور را نیز باید برای هر ردیف با فاصله 2.5 متر بکارید.
روش سنتی یا خزنده
از این روش سنتی در زمین‌های شیب دار یا دیم زارها که میزان بارندگی در آن‌ها زیاد است استفاده می‌شود.برای احداث باغ انگور با این روش می بایست در بهار سال اول 2 شاخه اصلی را انتخاب کنید و آن‌ها را به صورت عمود بر شیب هدایت نمایید.
در سال‌های بعدی این شاخه‌ها به بازوهای اصلی درختان انگورتان تبدیل خواهند شد. در این روش درختان به خاطر حرکت بر روی خاک، بیشتر مستعد کمبود جریان هوا و بروز بیماری‌هایی همچون سفیدک و کپک خواهند بود.در این روش کیفیت محصولات کاهش یافته و ممکن است تنه درختان انگور دچار آفتاب سوختگی گردد.
فرم پاچراغی یا گوبله
در روش پاچراغی پس از کاشت قلمه ریشه دار در محل مورد نظر، آن را کوتاه کنید به طوری که بر روی قلمه حداکثر 1 تا 2 جوانه باقی بماند.در فصل رشد گیاه یک شاخه سبز بر روی قلمه ایجاد می‌شود. زمانی که طول شاخه به 75 سانتی متر برسد، باید برای آن سربرداری انجام دهید.
در زمستان سال بعد نیز می‌بایست شاخه‌های نزدیک به زمین را قطع کنید و فقط 2 تا 4 شاخه اصلی آن را نگه دارید. سپس در زمستان سال دوم، باید این شاخه‌ها را کوتاه کنید، به طوری که فقط 2 تا 3 جوانه بر روی آن‌ها باقی بماند.
کار مهم دیگری که باید انجام دهید این است که پاجوش‌ها و شاخه‌های اضافه را هرس نمایید. در سال دوم به تعداد 8 تا 12 شاخه را که قوی‌تر هستند را انتخاب کنید و 6 مورد را نگه دارید و بقیه شاخه‌ها را قطع کنید.بر روی هر یک از شاخه‌های باقی مانده باید بین 2 تا 6 جوانه را نگه دارید و برای ادامه شاخه سرزنی انجام دهید.
جمع‌بندی
در این مقاله در مورد روش‌های احداث باغ انگور، نحوه نگهداری و تکثیر درختان انگور صحبت کردیم. گفتیم شناخت منطقه از نظر شرایط خاک و اقلیمی و همچنین انتخاب بهترین نوع درختان انگور از کارهای مهم در احداث باغ انگور است.
اما لازم به ذکر است که شما قبل از احداث باغ از افراد مجرب در این زمینه راهنمایی بگیرد. تیم مشاوران آیسان خلیلی با سالها تجربه در این زمینه میتوانند همراه شما باشند .درواقع شما با داشتن آگاهی در مورد این محصول و رعایت نکات مراقبتی از ، علاوه بر افزایش بهره‌وری درختان، میوه‌های بیشتر و با کیفیت بالاتری را خواهید داشت.
امیدواریم این مقاله اطلاعات لازم برای احداث باغ انگور را به شما داده باشد. برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد نحوه راه اندازی و نگهداری از باغ انگور با ما در تماس باشید.