فضای سبز شهری یکی از مهم‌ترین المان‌های زیبایی و همچنین دلیل تسویه هوای شهرها است. اما امروزه افزایش جمعیت و به دنبال آن ساخت و تاسیس کارخانه‌های با آلاینده‌های زیاد، پوشش‌های گیاهی موجود در شهرها را تهدید می‌کند. در طراحی فضای سبز شهری استفاده از درخت چنار بسیار رایج است. در این مقاله می‌خواهیم 9 دلیل زوال درختان چنار در فضای سبز شهری را بررسی کنیم.
علاوه بر این راه حل پیشگیری از نابودی درختان چنار در کلان شهرها را به شما خواهیم گفت. برای آشنایی با مهم‌ترین چالش‌های حیات درختان چنار در فضاهای سبز شهری و راه حل جلوگیری از وقوع آن‌ها، تا انتهای این مقاله با ما همراه باشید.
علت خشک شدن درخت چنار
| دلیل زوال درختان چنار | توضیحات | راهکارهای پیشگیری |
|---|---|---|
| خشکسالی | کمبود آب و رطوبت کافی | آبیاری منظم، استفاده از سیستم های آبیاری قطره ای، انتخاب گونه های مقاوم به خشکی |
| کمبود مواد مغذی | فقر خاک، عدم جذب مواد مغذی | کوددهی منظم، اصلاح خاک، استفاده از کودهای آلی |
| تهویه ناکافی خاک | فشردگی خاک، عدم نفوذ هوا به ریشه ها | هوادهی خاک، استفاده از مواد آلی برای بهبود بافت خاک |
| لایه نفوذناپذیر در خاک | وجود لایه های سخت و غیر قابل نفوذ | شکستن لایه های سخت، استفاده از سیستم های زهکشی |
| کاشت متراکم | کمبود فضا برای رشد ریشه و تاج درخت | رعایت فاصله مناسب کاشت، هرس به موقع |
| آلودگی هوا | وجود آلاینده های صنعتی و شهری | کاهش آلودگی هوا، کاشت گونه های مقاوم به آلودگی |
| تغییرات آب و هوایی | نوسانات شدید دما، بارندگی های نامنظم | انتخاب گونه های سازگار با شرایط آب و هوایی محلی، آبیاری مناسب |
| بیماری ها و آفات | حمله آفات و بیماری های مختلف | سم پاشی به موقع، مراقبت از درختان، حذف شاخه های آلوده |
| آلودگی های شهری | نمک، دوغاب مصالح ساختمانی، روغن و بنزین | جلوگیری از ورود آلودگی ها به خاک، شستشوی دوره ای درختان |
درخت چنار در فضای سبز شهری
فضای سبز شهری یکی از مهم‌ترین المان‌های موجود در شهرها است که باعث بهبود وضعیت زیست محیطی شهرها می‌شود. همچنین وجود پوشش‌های گیاهی متناسب با شرایط آب و هوایی شهرها، فضای مناسبی را برای گذراندن اوقات فراغت شهروندان ایجاد می‌کند. علاوه بر این وجود فضای سبز شهری آلودگی‌های صوتی و آلاینده‌های هوا را کاهش داده و باعث افزایش نفوذپذیری خاک می‌شود.
افزایش کیفیت آب‌های زیرزمینی و همچنین تاثیر مثبت در چرخه طبیعی آب از دیگر آثار وجود فضای سبز در شهرها می‌باشد. درخت‌ها مهم‌ترین پوشش‌های گیاهی در شهرها هستند که تاثیر مثبت فضای سبز را دو چندان می‌کنند. درخت چنار یکی از مهم‌ترین و البته پرکاربردترین انواع درخت برای ایجاد فضای سبز شهری است که در بسیاری از شهرها از آن استفاده می‌شود.
زوال، خشکیده شدن و زردی زودرس در فصل تابستان از جمله مشکلات نگهداری از این درخت در سال‌های اخیر بوده است. در این ادامه مهم‌ترین دلایل بروز این مشکلات را برای درخت چنار بررسی کرده و راه حل پیشگیری از آن را به شما می‌گوییم.
مزایای درخت چنار برای فضای سبز شهری
درخت چنار در برابر تابش مستقیم نور خورشید و حتی در شرایط قرار گرفتن در سایه نیز به خوبی رشد می‌کند. این درخت همچنین در برابر شدت متوسط وزش باد مقاومت می‌کند ولی در برابر وزش شدید باد باید محافظت شود. نکته مهم دیگر در مورد درخت چنار این است که انواع مختلف خاک را تحمل می‌کند.
بنابراین از این درخت برای ایجاد فضای سبز شهرهای با اقلیم گرم و خشک نیز می‌توان استفاده کرد. در واقع می‌توان گفت که درخت چنار یکی از مهم‌ترین انواع درخت برای انواع پوشش‌های گیاهی فضای سبز در شهرهای مختلف به حساب می‌آید.
در سال‌های اخیر مهم‌ترین چالش فضای سبز در شهرهای بزرگ، زوال درختان چنار بوده است. در ادامه مهم‌ترین دلایل نابودی درختان چنار در فضای سبز شهری را با هم بررسی خواهیم کرد.
دلایل زوال درختان چنار در فضای سبز شهری
همانطور که گفتیم درخت چنار یکی از بهترین انواع پوشش‌های گیاهی برای فضای سبز در شهرها است. اما سال‌های اخیر بسیاری از مجریان فضای سبز در شهرهای مختلف، شاهد زردی زودرس و نابودی این نوع از درختان بوده‌اند.
تحقیقات و مطالعات انجام شده در این شهرها، عوامل مختلفی را به عنوان علت زوال درختان چنار مطرح کرده است. مهم‌ترین دلایل نابودی درختان چنار در فضای سبز شهرها عبارتند از:
خشکسالی
آب مهم‌ترین عنصر در رشد و سرسبزی گیاهان می‌باشد. یکی از مهم‌ترین علت نابودی فضای سبز، مخصوصا از بین رفتن درختان چنار کمبود آب و خشکسالی بوده است.
کمبود مواد مغذی در خاک
این مورد یکی از پیچیده‌ترین عوامل تاثیرگذار در رشد درختان چنار است. کمبود آهن در خاک باعث زرد شدن رگبرگ‌ها شده و به تدریج باعث خشکیدگی درخت می‌شود. مشکل کمبود آهن ممکن است به خاطر فقر آن در خاک بوده یا به دلیل عدم جذب آن توسط درخت باشد.
رایج‌ترین دلیل بروز این مشکل، وجود آهک زیاد در خاک است. در حالی که وجود بیش از حد عنصر فسفر در خاک نیز باعث عدم جذب آهن کافی توسط گیاه می‌شود.
تهویه ناکافی و فشردگی در ذرات خاک
گیاهان بر خلاف جانوران، تنفس به شکل ریوی ندارند و نیاز به وجود تهویه مناسب در خاک خود دارند. وقتی تهویه خاک دچار مشکل شود، هوای کافی به ریشه‌های گیاهان نمی‌رسد و باعث بروز مشکلات زنجیروار در حیات آن‌ها خواهد شد.
از جمله این مشکلات می‌توان به کاهش جذب عناصر، کاهش میزان جذب آب، خشکیدگی در سر شاخه‌های درختان و اختلال در رشد درختان اشاره کرد. سیمانی کردن جوی‌های قدیمی در راستای اصلاح خیابان‌ها باعث اختلال در تهویه خاک می شود.
لایه نفوذناپذیر در قسمت عمیق خاک
خاک بسیاری از مناطق مرکزی ایران از جنس آهک، گچ یا خاک رس است. وجود این لایه نفوذناپذیر در خاک مانع از نفوذ آب در اعماق زمین می‌شود. بنابراین با رسیدن ریشه گیاهان به آن، سرشاخه‌های بسیاری از درختان خشک می‌شوند.
کاشت درختان با فاصله کم به طور نامنظم و به صورت متراکم
توجهی به فاصله و تعداد درختان نشود، در نتیجه تراکم زیاد آن‌ها مانع از رسیدن نور، مواد مغذی و آب کافی به درختان می‌شود. بنابراین هر چقدر درختان بیشتر رشد کنند، تنه آن‌ها ضعیف‌تر شده و مقاومت آن‌ها در برابر عوامل محیطی و شرایط آب و هوایی کمتر می‌کند. ضعیف شدن درختان به تدریج باعث خشک شدن و از بین رفتن درختان می‌شود.
وجود آلاینده‌های هوا
امروزه وجود کارخانه‌ها و افزایش جمعیت شهرها و به دنبال آن افزایش تعداد خودروها، باعث افزایش آلودگی هوا شده است. وجود آلودگی در هوا، عملکرد روزنه‌های برگ‌ها را با اختلال روبرو کرده و باعث از بین رفتن درختان چنار می‌شود.
علاوه بر این وقتی آلاینده‌های هوا زیاد باشد و باران ببارد، قطرات آن به باران‌های اسیدی تبدیل می‌شود. بارش باران‌های اسیدی در اثر وجود دی اکسید گوگرد در هوا باعث ریزش برگ درختان و از بین رفتن انواع درختان مخصوصا درخت چنار می‌شود.
تغییرات آب و هوایی شدید
تغییرات آب و هوایی و همچنین نوسان دما باعث تبخیر و تعریق در گیاهان می‌شود. در صورتی که نیاز به آب در گیاهان تامین نشود، درختان با تغییر در رنگ برگ‌ها روبرو شده و درختان از بین می‌روند. علاوه بر این کم آبی گیاهان باعث بروز بسیاری از آفات شده و گیاهان را از بین می‌برند.
بروز بیماری‌ها
هر کدام از گیاهان یک سری آفات و بیماری دارند که در صورت ابتلا باعث ابتلا از بین رفتن درخت‌ها می‌شود. از جمله آفات گونه‌های چنار می‌توان به زنجرک گل سرخ، کرم ریشه خوار صنوبر، شپشک سپردار واوی نارون، کنه تارعنکبوتی، پروانه مینوز چنار و کرم سفید ریشه اشاره کرد.
ابتلای درختان چنار به هر یک از این آفات و بیماری‌ها باعث خشکیدگی و از بین رفتن این نوع از پوشش‌های گیاهی می‌شود.
آلودگی‌های شهری
این مورد بیشتر در شهرهای بزرگ اتفاق می‌افتد و شامل موارد مختلفی می‌شود. از جمله مشکلات آلودگی‌های شهری عبارتند از: استفاده از نمک در ذوب کردن یخ‌های خیابان، ریختن دوغابه مصالح ساختمانی روغن و بنزین در جوی‌های شهری. وجود هر یک از انواع آلودگی‌های شهری در اطراف فضای سبز شهری، باعث نابودی و از بین رفتن درختان چنار می‌شود.
روش‌های جلوگیری از نابودی درختان چنار
امروزه راه‌حل‌های جالب و جدیدی برای جلوگیری از نابودی درختان چنار به کار گرفته شده است. یکی از این روش‌ها وارد کردن شوک به درخت چنار است. در این روش، خاک درخت اصلاح شده و ترکیبات مغذی به آن اضافه می‌شود.
روش دیگر برای جلوگیری از نابودی درخت چنار، روش خفته درمانی است. در این روش مواد مورد نظر در فصل خواب درختان و در زمانی که درخت برگی ندارد به تنه درخت تزریق می‌شود. نوسانات شدید دمایی، بیماری‌ها، آفات و کمبود آب باعث نابودی درختان می‌شود. استفاده از این روش‌ها راه‌حل‌های موثری در بازگرداندن درختان به روال طبیعی زندگی‌شان هستند.
نتیجه گیری
مشکل زرد شدن زودرس برگ‌ها و زوال درختان چنار یکی از مشکلات حاد درختان در فضای سبز شهرها است. در این مقاله از آیسان خلیلی در مورد مهم‌ترین دلایل زوال درختان در فضای سبز شهری صحبت کردیم. وقتی درخت به عوامل ذکر شده دچار شود و روشی برای رفع آن انجام نشود، درخت چنار به سرعت به سمت نابودی می‌رود.
در این مقاله همچنین مهم‌ترین و البته موثرترین راه‌های رفع مشکلات و بیماری‌های مربوط به درختان را بررسی کردیم. امیدواریم این مقاله راهنمای مناسبی برای شما در رفع این نوع از مشکلات و چالش‌های مربوط به درختان چنار در فضای سبز شهری باشد و از آن بتوان به نحو احسن در طراحی و اجرای فضای سبز استفاده کرد.