مراحل ساخت روف گاردن بر پشت بام

ساخت روف گاردن ; نکات مهمی که پیش از اجرای روف گاردن باید بدانید

با افزایش جمعیت در شهرها و ایجاد ساختمان‌های چند طبقه اتفاقات زیادی افتاد. یکی از این اتفاق‌ها تخریب محیط زیست و تبدیل جنگل‌ها به مناطق شهری بود. به این ترتیب بود که بین انسان و طبیعت فاصله افتاد.

این فاصله تا حدی بود که امروزه ممکن است برخی از افراد حتی سالی یکی دو بار هم در یک جنگل طبیعی قدم نزنند. به همین دلیل انسان‌ها سعی کردند در محل زندگی‌شان یک فضای سبز ایجاد کنند.

تا یکی دو دهه‌ پیش که هنوز آپارتمان‌ها به شکل‌های امروزی ساخته نمی‌شدند و خانه‌ها بیشتر به شکل ویلایی بودند، هر کسی در حیات خانه‌ی خود یک باغچه‌ و فضای سبز کوچک داشت.

اما درحال حاضر در شهرهای بزرگ مثل تهران کمتر خانه‌ای به این شکل وجود دارد. به همین خاطر فضای سبز کمتری در خانه‌ها وجود دارد. بعضی از افراد به فکر افتادند تا از فضاهای مرده‌ی ساختمان برای ایجاد فضای سبز استفاده کنند.

یکی از جاهایی که برای ایجاد فضای سبز بسیار مناسب بود پشت بام خانه‌ها بود. امروزه ایجاد بام سبز یا روف گاردن در ساختمان‌ها بسیار زیاد شده است.

ما در این مقاله سعی داریم تا در مورد اینکه روف گاردن چیست و مراحل ساخت روف گاردن به چه شکلی است صحبت کنبم تا انتهای این مقاله با ما همراه باشید.

روف گاردن چیست؟

قبل از هر چیزی ابتدا باید یک تعریفی از روف گاردن داشته باشیم و بدانیم که اصلا روف گاردن چیست؟ در این قسمت از مقاله می‌خواهیم یک تعریف ساده از روف گاردن را به شما عزیزان بگوییم. روف گاردن یا بام سبز به بیان بسیار ساده یعنی اینکه شما در قسمتی از پشت‌بام خانه‌ی خودتا یک فضای سبز داشته باشید.

این فضا می‌تواند به هر اندازه‌ای که باشد، بسته به شرایط و طرحی که شما مد نظر دارید می‌توان قسمتی از پشت‌بام یا کل بام را فضای سبز کرد.

البته بام سبز یا green roof یک تفاوت کوچک با روف گاردن‌ها دارند، و در واقع روف گاردن‌ بیشتر برای تفریح و ایجاد یک فضای برای گذراندن اوقات فرغت در پشت‌بام ساختمان‌ها ساخته می‌شوند.

اما بام سبز بیشتر با هدف‌هایی مانند اهداف اقتصادی و زیست‌محیطی ساخته می‌شوند. در واقع بام سبز کل پشت‌بام ساختمان را پوشش می‌دهد و به منظور عایق کاری صوتی و حرارتی ایجاد می‌شود و هزینه‌های سرمایشی و گرمایشی مصرف انرژی را کم می‌کند. البته در ایران برای هر دو سازه‌ها از اصطلاح روف گاردن استفاده می‌کنند.

انواع روف گاردن

تا الان هیچ نوع دسته ‌بندی یا طبقه بندی مشخصی برای روف گاردن‌ها و انواع آن مشخص نشده است اما می‌توان آن‌ها را به چند دسته‌ی کلی تقسیم کرد. در واقع اجرای روف گاردن و باغ سبز کاملا به سلیقه‌‌ی شخصی، شرایط ساختمان و مهم‌تر از همه بودجه‌ای که برای آن در نظر می‌گیرید بستگی دارد و می‌تواند خیلی متنوع باشد.

شما می‌توانید با استفاده از چند گلدان یک روف گاردن ساده ایجاد کنید یا یک باغچه‌ی کامل در چند صد متر بسازید. همه چیز به طراح کار و سلیقه‌ی شخصی شما بستگی دارد. اما به طور بسیار کلی می‌توان چند نوع را برای ساخت روف‌ گاردن‌ در نظر گرفت که این انواع عبارت است از:

• ساخت روف گاردن فشرده

یکی از زیباترین انواع روف ‌گاردن‌ها که بیشتر به یک پارک کوچک شباهت دارد، روف گاردن متمرکز یا فشرده است. در اجرای این نوع روف گاردن از گیاهان بزرگ و مقدار بسیاری زیادی فضای سبز استفاده می‌شود. در روف گاردن متمرکز، پراکندگی گیاهان بزرگ بسیار فشرده می‌باشد.

برای اینکه بتوانیم یک محیط کارآمد و اصولی برای نگهداری این گیاهان بزرگ به تعداد زیاد داشته باشیم، باید ضخامت حدودا زیادی از خاک و همچنین یک سیستم آبیاری و زهکشی کامل و پیشرفته داشته باشیم.

در کل ساخت و اجرای روف گاردن متمرکز نیاز به مهندسی خاصی دارد، همچنین اجرا و نگهداری این نوع روف گاردن زمان و هزینه‌ی زیائی هم می‌خواهد.

نکته‌ی دیگر اینکه این نوع از روف گاردن را روی هر سقفی نمی‌توان اجرا کرد و سقف باید یک سری پیش نیازها را داشته باشد.

• ساخت روف گاردن گسترده

نوع دیگر روف گاردن که بسیار مورد استقبال قرار گرفته است، روف گاردن گسترده می‌باشد. این نوع روف گاردن  در مقایسه با روف گاردن متمرکز، هم ساده‌تر اجرا می‌شود و هم از نظر قیمتی به صرفه‌تر است.

برای اجرای این نوع روف گاردن، شما می‌توانید از بستر کاشت کم عمق‌تری استفاده کنید که ضخامت خاک آن برای کاشت بیش از چند سانتی‌متر نمی‌شود.

نکته‌ی دیگری که در مورد این نوع روف گاردن باید بگوییم این است که، اجرای روف گاردن‌های گسترده به مهندسی خاصی در ساخت سقف نیاز ندارد و شما می‌توانید این نوع روف گاردن را بر روی هر نوع سقفی حتی با شیب ۳۳ درجه اجرا کنید.

همچنین نگهداری از روف گاردن گسترده بسیار کم زحمت‌تر و کم هزینه‌تر از روف گاردن متمرکز است، از طرفی دیگر نگهداری این روف گاردن‌ها به تجهیزات کمتری نیاز دارند.

• ساخت روف گاردن ترکیبی

یکی از پر طرفدارترین انواع روف گاردن‌ها، روف گاردم ترکیبی می‌باشد. همان طور که از اسم این نوع روف گاردن مشخص است، روف گاردن ترکیبی متشکل از هر دو سبک متمرکز و گسترده می‌باشد. در واقع باید بگوییم که روف گاردن ترکیبی حد وسط روف گاردن متمرکز و روف گاردن گسترده است.

در این نوع روف گاردن دست طراح بسیار بازتر و فضا برای کار کردن بیشتر است. دلیل اصلی استقبال از این نوع روف گاردن این است که در این سبک از انواع روف گاردن، تنوع فضایی و دیداری بسیار زیادی را در اختیار ساکنین ساختمان قرار می‌دهد.

• ساخت روف گاردن مدل جعبه گیاه

یکی از بی دردسرترین انواع برای ساخت روف گاردن این نوع از روف گاردن می‌باشد. در واقع روف گاردن جعبه گیاه قالب‌ها و مدل‌های پیش‌ ساخته‌ای هستند که نیاز به هیچ امادگی و زیرساختی ندارند. این روف گاردن قابلیت اجرا بر روی هر نوع پشت‌بام و تراسی را دارا می‌باشد.

دو دلیل اصلی که باعث استقبال از این نوع روف گاردن شده است این است که اولا  قالب‌های پیش‌ ساخته پوشش گیاهی بسیار متنوعی دارند به طوری که از گیاهان کوچک تا درخت و درختچه‌ در پوشش گیاهی این روف گاردن ها وجود دارد. دلیل دوما هزینه و مشکلات اجرای این نوع روف گاردن بسیار کمتر از اواع دیگر آن است.

اجزای روف گاردن در جهت ساخت روف گاردن

روف گاردن‌ها از هر نوعی که باشند اجزای مختلفی دارند. در ادامه اجزای اصلی روف گاردن را آورده‌ایم. اجزای روف گاردن عبارت است از:

1. پوشش گیاهی

یکی از اصلی‌ترین اجزای روف گاردن‌ها، پوشش گیاهی است. شما می‌توانید از هر نوع گیاهی در بام سبز استفاده کنید، اما باید توجه داشته باشید که شرایط پشت‌بام خشک و خشن است و هر گیاهی نمی‌تواند در چنین شرایطی رشد کند.

پس باید در انتخاب نوع پوشش گیاهی بسیار دقت کرد و گیاهی را انتخاب کرد که بتوانند در عمق کم و شرایط کم آب همچنین هوای سرد و گرم دوام بیاورد. البته انتخاب پوشش گیاهی به عوامل دیگری مانند طرح نهایی، شرایط آب و هوایی، نوع سازه و… هم بستگی دارد.

2. محیط کشت برای ساخت روف گاردن

گیاه نیاز به محیطی مناسب برای رشد دارد. به این محیط که گیاه می‌تواند در آن رشد کند و به واسطه‌ی برخی الزامات سازه‌ای باید وزن بسیار کمی داشته باشد، محیط کشت می‌گویند. جالب است بدانید خاک این محیط با خاک معمولی تفاوت دارد و باید تا جایی که امکان دارد سبک باشد.

3. لایه زهکشی

از دیگر اجزای اصلی روف گاردن‌ها باید به لایه‌ی زهکش اشاره کرد. این لایه که بین محیط کاشت و لایه محافظت وجود دارد، برای این است که آب به راحتی از هر جای بام سبز به زهکش متصل شود.

یکی از نکاتی که باید مورد توجه قرار گیرد این است که همیشه مقداری آب در لایه‌ی زهکش باقی می‌ماند که باید تخلیه شود. شما می‌توانید با استفاده از خود پشت‌بام، ناودانی شیروانی، آبراه، کانال آب و … آب‌های باقی مانده در لایه‌ی زهکش را تخلیه کنید.

4. لایه محافظ

یکی از مهم‌ترین اجزای روف گاردن که اگر مورد توجه قرار نگیرد مشکلات زیادی به وجود می‌آورد، لایه‌ی محافظ است. این لایه باعث می‌شود که پشت‌بام از نشتی، چکه کردن و نفوذ آب در امان بماند. جنس این صفحه می‌تواند لایه‌ی نازکی از بتن سبک، نوعی عایق محکم، ورقه‌ای ضخیم از پلاستیک، یک ورقنفوذ ناپذیر مسی یا ترکیبی از همه‌ی این‌ها باشد.

اینکه لایه‌ی محافظ از چه جنسی باشد و به ویژگی‌های طرح، نوع روفگاردن و کاربرد بام سبز بستگی دارد. البته باید بدانید که همه‌ی انواع بام سبز به لایه محافظ نیاز ندارند و ممکن است در برخی موارد از این لایه استفاده نشود.

جزییات اجرایی و ساخت روف گاردن یا بام سبز

اجرای بام سبز یا روف گاردن در 3 مرحله انجام می‌‌شود:

فاز 1 : در مرحله اول اجرای روف گاردن نقشه برداری، بررسی استحکام و تقسیم بار، همچنین بررسی نیازها، ایده پردازی و طراحی و امکان سنجی پروژه انجام می‌شود.

فاز 2 : مرحله دوم در طراحی و اجرای بام سبز، آماده سازی و انجام برق کشی، لوله کشی، همچنین نصب سیستم های کنترل همچنین زهکشی و نصب سیستم روف گاردن 8 لایه

فاز 3 : مرحله پایانی یا فینیشینگ

در مرحله 1 نیازها و امکاناتی که کارفرما انتظار دارد، با توجه به نوع سازه مورد بررسی قرار گرفته و سپس پروژه وارد فاز طراحی و نمونه سه بعدی می‌شود.

فاز 2  اجرای روف گاردن اصلی ترین بخش اجرای این محصول است.‌ همچنین در این مرحله نوع متریال و کف پوش‌ها مشخص می‌شود. استفاده از متریال نامناسب صدمات جبران ناپذیری را به ساختمان وارد می‌کند.

فاز 3 گام نهایی در اجرای بام سبز است، به طوری که در این مرحله توجه زیادی به جزئیات شده و کار فینیشینگ انجام می‌شود.